Autor: Milan Dragović
Strana: 388
► Ostali detalji

PREDGOVOR

Savremenu hiruršku nauku čine:

• znanja i principi klasične hirurgije;
• ugrađena nova saznanja medicinske nauke;
• istraživačka saznanja, koja traže vremensku i biološku potvrdu.

Moderni edukativni programi sadrže sve tri niti. Preobraćenje spoznaje u čin je bit egzaktne nauke.

Ne postoji udžbenik iz kojeg se može naučiti hirurgija. Hirurgija se uči uz pacijenta i uz operacioni sto.

Razvitak medicinske nauke transformiše klasičnu hirurgiju u posebne cjeline koje zahtijevaju posebnu dijagnostiku i specifičan operativni tretman: traumatske lezije, onkološka oboljenja, imunološki procesi, bakterijske invazije, degenerativne promjene, kongenitalne malformacije.

Svaka od ovih cjelina čini poseban patološki proces sa specifičnim reakcijama organizma, bez obzira na to kojem organu ili sistemu pripada.

Klasična hirurgija opstaje u okviru operativnog tretmana anatomskih cjelina.

Savremena klinička hirurgija ima tri osnovna principa:

• uspostaviti dijagnozu kroz istoriju poremećaja, pregledom i ispitivanjem;
• odrediti plan tretmana;
• optimalno smanjiti poremećaj i osigurati mogući oporavak pacijenta.

U nekih pacijenata teško je izvesti sve postupke (pacijenti bez svijesti, akutna hirurška stanja). Klinički nalaz prikazuje se simptomima i znacima kojima je neophodna sinteza na osnovu hirurških znanja, da bi se dijagnostikovao i tumačio poremećaj. Pacijenti se najčešće upućuju hirurgu zbog slijedećih stanja: bol, krvarenje, pojava tumora, poremećaj funkcije organa.

Klinički simptomi i znaci mogu imati varijacije i čest su razlog previda:

• rijetko je pojava kliničkih stigmata znak početka poremećaja, češće se zateknu uznapredovale lezije;
• netipični simptomi obično počinju od lezija uđaljenih organa;
• otkrivanje patološkog procesa u odsustvu kliničkih simptoma.

Nije rijetko da se ispitivanjem jednostavne kliničke slike otkriju složeni sindromi u kojima učestvuju sistemske reakcije organizma i funkcionalni poremećaji organa (disfagija - karcinom želuca, ubodne rane - tetanus).

Savremena hirurgija se nadgrađuje biološkim i medicinskim saznanjima. Osnovni smisao kliničke hirurgije je neprekidno traganje, kada poremećaj u funkciji organa treba tražiti u otkrivanju patološkog procesa.

Klasična hirurgija mijenja svoj sadržaj i uvodi nove operativne postupke. Od nekad neminovne amputacione hirurgije, koristeći biološki potencijal tkiva i organa uvode se rekonstruktivna i transplantaciona hirurgija koje održavaju funkcionalnost organa i tkiva.

Smisao hirurgije nije samo odstranjenje oboljelog tkiva i produžetak života već i tolerantnost kvaliteta života. Mogućnošću da se uređajima održavaju ugrožene vitalne funkcije odlaže se smrt i daju izgledi da se prebrodi kritično stanje i postigne oporavak.

Uvođenjem savremenih tehnologija u hirurgiju dobijaju se dijagnostički podaci koji su bili nedostupni i omogućavaju se hirurški metodi koji su bili nemogući primjenom klasičnih postupaka. Postignuta su dva cilja: mogućnost dijagnostičkih procjena do sada nepristupačnih dijelova tjelesnih sistema i miniinvazivne operacije koje zadržavaju principe klasične hirurgije uz smanjenje operativne traume.

Savremena nauka zahtijeva međunarodnu reformu studija (Bolonjska deklaracija), a posebno medicinske i hirurške nauke (Medical council).

Postoji napor da se uobliči suština i ostvari sinteza neophodnih medicinskih i hirurških znanja koja treba da budu bliska studijama medicine i lekarima, da budu sastavni dio međunarodnih edukacionih programa. Ovim programima izbjegava se separacija i uniformnost znanja, a traži se umjeće povezivanja medicinske i hirurške nauke.

Ilustracije u knjizi potiču iz autorove personalne kolekcije i od koautora iz Kliničkog centra Crne Gore.

Zahvaljujemo se Ministarstvu zdravlja Crne Gore na materijalnoj pomoći.

M. Dragović



SADRŽAJ


I DIO

1. Klinički preglde, 1
2. Klinička ispitivanja, 20

II DIO

AKUTNA HIRURŠKA STANJA, 27

3. Respiratorni poremećaji, 27
4. Krvarenje, hipovolemija i šok, 31
5. Akutna renalna insuficijencija, 34
6. Balans tečnosti, elektrolita i pH, 37
7. Sindrom sistemskog inflamatornog odgovora, 42

III DIO

TRAUMA, 45

8. Abdominalna trauma, 45
9. Trauma toraksa, 53
10. Muskuloskeletna trauma, 55
11. Trauma mekih tkiva, 65
12. Opekotine, 67

IV DIO

OPŠTA I SPECIJALNA HIRURGIJA, 73

13. Poremećaj digestivnog sistema, 73
14. Oboljenja dojke, 126
15. Endokrinološki poremećaji, 135
16. Pljuvačne žlezde, 149
17. Koža i adneksa, 152
18. Kardiovaskularna oboljenja, 159
19. Poremećaji pluća, 203
20. Genitourinarni poremećaji, 222
21. Neurohirurški poremećaji, 253
22. Muskuloskeletni poremećaji, 276
23. Plastična i rekonstruktivna hirurgija, 301
24. ORL poremećaji, 316
25. Poremećaji oka, 334
26. Transplantacija, 345

V DIO

PERIOPERATIVNA NJEGA, 352

27. Ispitivanje pacijenata za hirurški i medicinski tretman, 352
28. Profilaksa, 357
29. Transfuzija krvi i krvnih produkata, 361
30. Hirurška infekcija, 365
31. Suzbijanje bola, 371

KORIŠĆENA LITERATURA, 387